Wprowadzenie: Sana – Serce Jemenu na Skrzyżowaniu Cywilizacji

Wprowadzenie: Sana – Serce Jemenu na Skrzyżowaniu Cywilizacji

Sana, stolica Jemenu, to miasto, które od wieków fascynuje swoją historią, architekturą i kulturą. Położona w sercu Półwyspu Arabskiego, w zachodniej części kraju, jest nie tylko największym miastem Jemenu pod względem liczby ludności, ale przede wszystkim jego niezaprzeczalnym centrum politycznym, kulturalnym i symbolicznym. Jej nazwa, jak głosi legenda, pochodzi od słowa „sahana”, co w języku sabejskim oznacza „dobrze ufortyfikowana”, co doskonale oddaje jej strategiczne znaczenie na przestrzeni dziejów.

Wznosząc się na wysokości od 2100 do 2300 metrów nad poziomem morza w malowniczej kotlinie otoczonej potężnymi szczytami górskimi, Sana należy do najwyżej położonych stolic świata. Ta unikalna lokalizacja wpływa nie tylko na łagodny, choć suchy klimat, ale także odgrywała kluczową rolę w jej rozwoju jako ważnego punktu na starożytnych szlakach handlowych, łączących Półwysep Arabski z Afryką Wschodnią i Lewantem. Współrzędne geograficzne 15°21′N 44°12′E wyznaczają miejsce, gdzie splatały się drogi karawan, a wymiana towarów i idei kwitła przez tysiąclecia.

Dziedzictwo Sany jest niezmierzone. Jej Stare Miasto, z charakterystycznymi wieżami z gliny i kamienia, zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1986 roku, będąc świadectwem unikalnego geniuszu architektonicznego i urbanistycznego. To tutaj, wśród labiryntu wąskich uliczek, meczetów, łaźni i tradycyjnych domów, bije serce jemeńskiej tożsamości. Niestety, w ostatnich latach Sana stała się także areną tragicznego konfliktu, który poważnie zagroził jej bezcennemu dziedzictwu i życiu milionów mieszkańców. Zrozumienie Sany w pełni wymaga więc spojrzenia zarówno na jej chwalebną przeszłość, jak i na bolesną, ale niezwykle odporną teraźniejszość.

Starożytne Korzenie i Ewolucja Sany: Miasto Legend i Przełomowych Wydarzeń

Historia Sany to podróż w głąb wieków, do czasów, gdy Jemen był kwitnącym centrum cywilizacji na Półwyspie Arabskim. Początki miasta są owiane legendą, która przypisuje jego założenie Semowi, synowi Noego, co podkreśla jego starożytność i zakorzenienie w biblijnych narracjach. Badania archeologiczne i inskrypcje potwierdzają, że Sana istniała już w I wieku n.e., będąc ważnym ośrodkiem państwa Himjarytów – jednej z potężnych starożytnych cywilizacji Jemenu.

Od Himjarytów po Epokę Islamską

Pod panowaniem Himjarytów, którzy uczynili ją swoją stolicą w V wieku n.e., Sana zyskała na znaczeniu jako centrum polityczne i handlowe. Jej strategiczne położenie, kontrolujące szlaki kadzidlane i przyprawowe, zapewniło jej dobrobyt i przyczyniło się do rozkwitu. W okresie poprzedzającym nadejście islamu, miasto doświadczyło wpływów etiopskich (Aksumitów) i perskich (Sasanidów), które pozostawiły ślady w jego architekturze i kulturze, czego przykładem jest słynny pałac Ghumdan, uważany za jeden z pierwszych „wieżowców” w historii.

Prawdziwy przełom nastąpił w VII wieku, wraz z nadejściem islamu. Sana przyjęła nową wiarę i stała się jednym z pierwszych miast muzułmańskich poza Półwyspem Hidżackim, do którego Prorok Mahomet wysłał swoich wysłanników. Budowa Meczetu Dżamija el Kabir (Wielki Meczet) w roku 633 n.e. (za życia Proroka lub tuż po jego śmierci) symbolizuje ten moment i czyni go jednym z najstarszych meczetów na świecie. W wiekach późniejszych, pod panowaniem kolejnych dynastii islamskich, w tym Abbasydów, Fatymidów i Ajjubidów, Sana rozwijała się jako ważny ośrodek nauki, teologii i sztuki. Miasto było świadkiem budowy licznych medres, bibliotek i łaźni, stając się magnesem dla uczonych i artystów z całego świata islamu.

Okres Osmański i Imamat Zaidi

W XVI wieku Jemen, a wraz z nim Sana, znalazł się pod wpływem Imperium Osmańskiego. Okres ten charakteryzował się dalszym rozwojem architektonicznym, z wprowadzeniem nowych technik budowlanych i estetycznych, choć miasto często przechodziło z rąk do rąk między Turkami a lokalnymi imamami Zaidi. Imamat Zaidi, który rządził dużą częścią Jemenu przez ponad tysiąc lat (od IX do XX wieku), uczynił Sanę swoją stolicą na wiele stuleci, co ukształtowało jej unikalny charakter religijny i kulturowy. To właśnie za czasów imamów Zaidi powstało wiele z charakterystycznych glinianych domów-wież, które dziś podziwiamy.

XX Wiek: Zjednoczenie i Konflikty

XX wiek przyniósł Sanie i Jemenowi burzliwe zmiany. Po upadku Imperium Osmańskiego i wycofaniu się Brytyjczyków, którzy kontrolowali południową część kraju, powstało Królestwo Jemenu, a Sana ponownie stała się jego stolicą. W 1962 roku, po rewolucji, monarchia została obalona, a Jemen przekształcił się w Jemeńską Republikę Arabską, ze Saną jako jej stolicą. Kluczowym momentem było zjednoczenie Jemenu Północnego i Południowego w 1990 roku, co zaowocowało powstaniem Republiki Jemenu, dla której Sana pozostała stolicą.

Niestety, historia Sany w XXI wieku naznaczona jest konfliktem. Od 2014 roku miasto znajduje się pod kontrolą ruchu Houthi, co doprowadziło do wojny domowej, interwencji międzynarodowej i jednego z największych kryzysów humanitarnych na świecie. Konflikt ten nie tylko niszczy infrastrukturę i dziedzictwo Sany, ale także ma druzgocący wpływ na życie jej mieszkańców, stawiając pod znakiem zapytania przyszłość tego starożytnego miasta.

Architektura i Urbanistyka: Glina i Kamień, Które Opowiadają Historie

Architektura i urbanistyka Sany to prawdziwy klejnot światowego dziedzictwa, żywe świadectwo tysiącleci adaptacji do trudnych warunków środowiskowych i bogatej tradycji kulturowej. Stare Miasto Sany, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest unikalnym przykładem starożytnego miejskiego ekosystemu, który przetrwał w niemal niezmienionej formie przez wieki.

Miasto-Twierdza: Adaptacja i Funkcjonalność

Sana jest miastem o niepowtarzalnym układzie urbanistycznym, otoczonym potężnymi glinianymi murami, które kiedyś sięgały od 6 do 9 metrów wysokości. Te mury, choć częściowo zniszczone przez czas i konflikty, nadal symbolizują jej dawną rolę jako ufortyfikowanego centrum handlu i obrony. Wewnątrz murów, układ ulic i placów odzwierciedla harmonijne połączenie funkcji mieszkalnych, handlowych i religijnych. Wąskie, kręte uliczki chronią przed słońcem i wiatrem, tworząc intymną, ale zarazem tętniącą życiem przestrzeń miejską.

Najbardziej charakterystycznym elementem architektonicznym Sany są jej słynne „domy-wieże” (arab. *buyut-e-Sana*). Te niezwykłe budowle, często kilkupiętrowe, wznoszone są z cegły mułowej (niekiedy wzmacniane kamieniem u podstawy) i charakteryzują się misternymi zdobieniami z białego gipsu, które kontrastują z ciepłym kolorem gliny. Typowy dom wieża ma parter przeznaczony na zwierzęta i magazyny, piętra mieszkalne oraz taras na dachu służący do rekreacji i suszenia plonów. Specjalne okna, zwane *qamariya*, w górnych częściach budynków, wykonane z kolorowego szkła alabastrowego, tworzą we wnętrzach niezwykłą grę świateł, jednocześnie zapewniając prywatność i wentylację. Ich konstrukcja była przemyślana nie tylko pod kątem obrony, ale także dostosowana do surowego klimatu: grube mury izolowały od upału w dzień i chłodu w nocy. Szacuje się, że na Starym Mieście znajduje się ponad 14 000 takich domów, z których niektóre pochodzą sprzed XI wieku.

Skarby Islamskiej Architektury

Oprócz domów mieszkalnych, Stare Miasto Sany jest domem dla imponującej liczby meczetów – według różnych szacunków jest ich ponad 100, z których wiele ma znaczenie historyczne. Perłą jest Meczet Dżamija el Kabir (Wielki Meczet), który jest nie tylko jednym z najstarszych i największych w Jemenie, ale także na całym świecie. Jego prosta, ale monumentalna forma, z dziedzińcem otoczonym arkadami i dwoma minaretami, stanowi wzór dla późniejszych świątyń. Inne ważne meczety to między innymi Al-Bakiriyya (z XVI wieku, z wpływami osmańskimi) i Al-Tawashi.

Ponadto, Sana słynie z łaźni publicznych (hammamów), suków (bazarów) i karawanserajów (funduków), które świadczą o jej roli jako tętniącego życiem centrum handlowego i społecznego. Bab al-Yemen, jedna z głównych bram miejskich, jest ikoną Sany, symbolizującą wejście do jej historycznego serca. W jej pobliżu rozciąga się Solny Rynek (Souq al-Milh), który do dziś zachowuje swój tradycyjny charakter, oferując przyprawy, tkaniny, biżuterię i inne lokalne produkty.

Niestety, trwający konflikt zbrojny w Jemenie stanowi poważne zagrożenie dla tego bezcennego dziedzictwa. Wiele historycznych budynków i meczetów zostało uszkodzonych lub zniszczonych w wyniku bombardowań i walk. UNESCO i inne organizacje międzynarodowe alarmują o skali zniszczeń, uznając je za zagrożenie dla dziedzictwa całej ludzkości. Odbudowa i ochrona Sany, jeśli kiedykolwiek będzie możliwa, to wyzwanie na dziesięciolecia.

Kultura i Dziedzictwo: Żywe Tradycje Wśród Wież Z Cegły Mułowej

Kultura Sany jest głęboko zakorzeniona w islamskich tradycjach, a jednocześnie wzbogacona przez tysiące lat wymiany handlowej i kulturowej na skrzyżowaniu szlaków karawanowych. To mozaika zwyczajów, sztuki i życia codziennego, która przetrwała pomimo burzliwych losów miasta.

Codzienne Życie i Tradycje

Życie w Sanie toczy się w rytmie wyznaczonym przez modlitwę i tradycje rodzinne. Mieszkańcy, w większości Arabowie, są znani ze swojej gościnności i silnych więzi społecznych. Rodzina odgrywa centralną rolę, a starszym członkom społeczności okazuje się szczególny szacunek. Choć miasto dynamicznie się rozwija, zwłaszcza demograficznie, wiele aspektów życia pozostaje niezmienionych od wieków.

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów jemeńskiej kultury jest zwyczaj żucia qatu. Qat to liście rośliny *Catha edulis*, zawierające psychoaktywną substancję katynon. Żucie qatu jest powszechną praktyką społeczną, szczególnie wśród mężczyzn, i często towarzyszy spotkaniom towarzyskim, rozmowom biznesowym czy popołudniowemu relaksowi. Prowadzi to do spędzania wielu godzin w towarzystwie, co wzmacnia więzi społeczne, ale jednocześnie budzi kontrowersje ze względu na wpływ na gospodarkę (uprawy qatu zajmują dużo miejsca i wody) oraz zdrowie.

Religijne festiwale i obrzędy są integralną częścią życia mieszkańców Sany. Podczas Ramadanu miasto zwalnia tempo w ciągu dnia, by ożywić się po zmroku, kiedy rodziny i przyjaciele gromadzą się na uroczystych posiłkach iftar. Święto Eid al-Fitr, kończące Ramadan, oraz Eid al-Adha, święto ofiarowania, to czas radości, spotkań i wymiany prezentów. Te wydarzenia wzmacniają poczucie wspólnoty i tożsamości.

Kulinaria i Rzemiosło

Kuchnia Sany, podobnie jak całego Jemenu, jest bogata w smaki i aromaty. Narodowym daniem jest *saltah* – gęsty gulasz z mięsa lub warzyw, często podawany z chlebem *mulawah* lub *khubz*. Charakteryzuje się użyciem aromatycznych przypraw, takich jak kurkuma, kardamon, kmin rzymski czy kolendra. Typowe są też dania z jagnięciny lub koziny, a także świeże pieczywo wypiekane w tradycyjnych piecach. Kawa, której Jemen jest historyczną ojczyzną (a zwłaszcza obszary wokół Moki), nadal odgrywa ważną rolę, choć jej produkcja spadła.

Rzemiosło jest kolejnym filarem kultury Sany. Miasto od wieków słynęło z wyrobu srebrnej biżuterii, zwłaszcza bogato zdobionych naszyjników i bransoletek, często przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Inne ważne rzemiosła to tkactwo (produkcja tkanin, dywanów), obróbka skóry oraz wyrób słynnych jemeńskich sztyletów *jambiya*, które są ważnym elementem tradycyjnego męskiego stroju i symbolem statusu. Te rzemiosła, choć osłabione przez konflikt, wciąż są żywe i świadczą o niezwykłym talencie i precyzji lokalnych artystów.

Muzyka i Taniec

Muzyka i taniec odgrywają istotną rolę w życiu społecznym mieszkańców Sany. Tradycyjne pieśni, często akompaniowane na instrumentach takich jak ud (lutnia) czy perkusja, opowiadają historie, wychwalają bohaterów lub wyrażają uczucia. Taniec, zwłaszcza męski *al-bar’a* (taniec z sztyletami), jest chętnie wykonywany podczas uroczystości rodzinnych, wesel czy świąt. Te formy ekspresji kulturowej są nie tylko rozrywką, ale także sposobem na podtrzymywanie dziedzictwa i tożsamości.

Demografia Sany jest dynamiczna. Miasto należy do najszybciej rozwijających się demograficznie miast na świecie, z rocznym przyrostem populacji, który przed konfliktem wynosił nawet 7%. W 2004 roku liczba mieszkańców wynosiła około 1,7 miliona, a obecne szacunki mówią o ponad 3 milionach, pomimo trudności. Ten gwałtowny wzrost, w połączeniu z trwającym konfliktem, stwarza ogromne wyzwania w zakresie dostępu do wody, mieszkania, opieki zdrowotnej i edukacji. Sana, jako centrum Jemenu, jest również miejscem, do którego w poszukiwaniu bezpieczeństwa i pracy ściągają ludzie z innych części kraju, co dodatkowo obciąża jej infrastrukturę.

Wyzwania Gospodarcze i Społeczne: Perspektywy Rozwoju w Cieniu Konfliktu

Gospodarka Sany, podobnie jak całego Jemenu, znajduje się w dramatycznym kryzysie, pogłębionym przez trwający konflikt zbrojny. Przed rokiem 2014, miasto było regionalnym centrum handlu i administracji, z rosnącym sektorem usług i rolnictwa. Obecnie, jego infrastruktura ekonomiczna jest w dużej mierze zniszczona, a miliony ludzi zmagają się z ubóstwem i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego.

Struktura Gospodarki Przed Konfliktem

Przed wojną, gospodarka Sany opierała się na kilku kluczowych sektorach. Sektor publiczny był największym pracodawcą, odpowiadając za około 40% zatrudnienia, co podkreślało centralną rolę Sany jako centrum administracyjnego Jemenu. Miasto było siedzibą ministerstw, agencji rządowych i instytucji publicznych, które generowały znaczne zapotrzebowanie na usługi.

Rolnictwo, choć nie dominujące w samej stolicy, miało kluczowe znaczenie dla regionu Sany, dostarczając produkty spożywcze na miejskie rynki. Uprawy kawy, zbóż, warzyw i owoców stanowiły podstawę lokalnej diety i handlu. Rzemiosło i handel detaliczny odgrywały znaczącą rolę, promyjąc lokalne wyroby (biżuteria, tkaniny, jambiya) i umacniając pozycję Sany jako centrum wymiany towarów, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. Istniał również rozwijający się sektor usług (bankowość, telekomunikacja, turystyka), choć na mniejszą skalę.

Gospodarka w Cieniu Wojny

Trwający od 2014 roku konflikt militarne znacząco zmienił krajobraz gospodarczy Sany. Blokady, zniszczenia infrastruktury, niestabilność polityczna i masowe przesiedlenia ludności doprowadziły do upadku wielu sektorów. Szacuje się, że bezrobocie osiągnęło alarmujące poziomy, a ponad 80% ludności Jemenu potrzebuje pomocy humanitarnej.

W obecnej sytuacji, sektor nieformalny, obejmujący różnorodne działalności funkcjonujące poza formalnymi rejestrami i regulacjami prawnymi, zyskał na znaczeniu, stanowiąc bufor dla wielu bezrobotnych. Według niektórych danych, sektor ten może odpowiadać za nawet 32% rynku pracy w Jemenie. Niestety, często wiąże się to z niskimi zarobkami i brakiem zabezpieczeń socjalnych.

Waluta – rial jemeński – straciła na wartości w wyniku konfliktu, inflacja gwałtownie wzrosła, a dostęp do towarów, zwłaszcza importowanych, stał się niezwykle utrudniony. Chociaż transakcje nadal odbywają się gotówkowo, próby wprowadzenia płatności elektronicznych są utrudnione przez brak stabilności i infrastruktury. System bankowy jest niestabilny, a przepływ kapitału ograniczony.

Wyzwania Społeczne

Sana, jako epicentrum kryzysu humanitarnego, staje w obliczu ogromnych wyzwań społecznych:

* Dostęp do wody: Miasto cierpi na chroniczny niedobór wody, pogłębiony przez wzrost populacji i zniszczenia infrastruktury. Sana jest jednym z miast na świecie, które najbardziej zagrożone są „Dniem Zero”, czyli całkowitym wyczerpaniem zasobów wodnych. Według UNICEF, miliony Jemeńczyków nie mają dostępu do bezpiecznej wody pitnej.
* Opieka zdrowotna: System opieki zdrowotnej jest na granicy załamania. Szpitale i kliniki są zniszczone, brakuje leków, sprzętu i personelu medycznego. Epidemie chorób, takich jak cholera, dziesiątkują ludność.
* Edukacja: Miliony dzieci w Jemenie nie chodzą do szkoły, a wiele placówek edukacyjnych zostało uszkodzonych lub przekształconych w schronienia dla wewnętrznych uchodźców.
* Bezpieczeństwo żywnościowe: Jemen jest uzależniony od importu żywności. Blokady i zniszczenia portów i dróg doprowadziły do poważnych niedoborów i niedożywienia, zwłaszcza wśród dzieci.
* Przesiedlenia: Sana przyjęła setki tysięcy wewnętrznych uchodźców z innych regionów Jemenu, co dodatkowo obciąża jej już nadwyrężone zasoby.

Pomimo tych katastrofalnych warunków, mieszkańcy Sany wykazują niezwykłą odporność. Wspierają się nawzajem, próbując podtrzymać podstawowe usługi i życie codzienne w obliczu nieopisanych trudności. Przyszłość gospodarcza i społeczna Sany jest nierozerwalnie związana z perspektywami zakończenia konfliktu i rozpoczęcia długotrwałego procesu odbudowy. Bez stabilności politycznej i znaczącego wsparcia międzynarodowego, miasto będzie nadal zmagać się z kryzysem.

Infrastruktura i Łączność: Transport i Komunikacja w Jemeńskiej Stolicy

Infrastruktura transportowa i komunikacyjna Sany, choć kluczowa dla funkcjonowania miasta i kraju, jest obecnie w stanie daleko idącego zniszczenia i niestabilności, będąc kolejną ofiarą trwającego konfliktu. Przed wojną, system transportowy był, jak na warunki regionalne, względnie rozwinięty, ale obecnie jego możliwości są drastycznie ograniczone.

Port Lotniczy i Połączenia Międzynarodowe

Międzynarodowy Port Lotniczy Sana (Sana’a International Airport, kod IATA: SAH) był przed konfliktem główną bramą lotniczą Jemenu. Obsługiwał zarówno połączenia międzynarodowe, łącząc Jemen z krajami regionu (np. Arabią Saudyjską, Egiptem, Jordanią) i poza nim, jak i wewnętrzne, ułatwiając podróże między jemeńskimi miastami. Jego strategiczne położenie czyniło go kluczowym elementem w jemeńskiej gospodarce i komunikacji, wspierając handel i turystykę.

Niestety, od 2016 roku lotnisko w Sanie jest w dużej mierze zamknięte dla komercyjnych lotów międzynarodowych z powodu blokady prowadzonej przez koalicję pod dowództwem Arabii Saudyjskiej. Dostępne są jedynie loty humanitarne i rzadkie loty czarterowe. To drastycznie odcięło Sanę od świata, utrudniając dostawy pomocy humanitarnej, import towarów i możliwość podróżowania dla cywilów. Brak regularnych połączeń lotniczych ma ogromny negatywny wpływ na gospodarkę i życie mieszkańców.

Komunikacja Miejska i Lądowa

Transport publiczny w Sanie przed wojną opierał się głównie na taksówkach i minibusach, zwanych lokalnie *d’bab* (liczba mnoga od *dabba*). Te niewielkie autobusy były (i w ograniczonym zakresie nadal są) popularnym i efektywnym środkiem przemieszczania się po mieście, zapewniając regularne kursy między różnymi dzielnicami. Dzięki nim mieszkańcy mogli docierać do pracy, szkół czy na bazary bez konieczności posiadania własnego pojazdu. Taksówki, łatwo dostępne, uzupełniały sieć transportową, oferując większą elastyczność.

Sieć dróg krajowych łączyła Sanę z innymi dużymi miastami Jemenu, takimi jak Aden, Hodeida, Taiz czy Ibb. Autobusy międzymiastowe były popularną opcją dla podróży lądowych. Drogi te miały kluczowe znaczenie dla transportu towarów i ludzi.

Obecnie, stan infrastruktury transportowej jest krytyczny. Wiele dróg, mostów i tuneli zostało uszkodzonych lub zniszczonych w wyniku bombardowań i walk. Punktów kontrolnych, prowadzonych przez różne frakcje, jest wiele, co znacznie wydłuża czas podróży i zwiększa ich ryzyko. Dostawy paliwa są nieregularne i drogie, co utrudnia funkcjonowanie transportu publicznego i prywatnego. Utrudnienia w transporcie lądowym i powietrznym znacząco przyczyniają się do pogłębiającego się kryzysu humanitarnego, utrudniając dostarczanie pomocy i towarów do potrzebujących.

Mimo tych wyzwań, mieszkańcy Sany wykazują niezwykłą pomysłowość w radzeniu sobie z brakiem infrastruktury. Samochody są naprawiane za pomocą prowizorycznych metod, a transport prywatny często pełni funkcję publicznego, tworząc nieformalną sieć połączeń. Jednak to wszystko jest dalekie od sprawnie działającego systemu, co dodatkowo obciąża codzienne życie w jemeńskiej stolicy.

Sana Oczami Podróżnika: Co Warto Zobaczyć i Jak Zadbać o Bezpieczeństwo

Zanim przejdziemy do szczegółów atrakcji, konieczne jest jedno, bardzo ważne zastrzeżenie: Obecnie, podróże do Jemenu, a zwłaszcza do Sany, są niezwykle niebezpieczne i kategorycznie odradzane przez większość rządów na świecie. Trwający konflikt zbrojny, niestabilność polityczna, wysokie ryzyko porwań, zamachów terrorystycznych, nalotów lotniczych oraz powszechna obecność uzbrojonych grup sprawiają, że bezpieczeństwo podróżnych jest praktycznie niemożliwe do zagwarantowania. Ambasady większości krajów są zamknięte, a pomoc konsularna jest niedostępna. Pamiętaj, że wszelkie poniższe informacje dotyczące atrakcji odnoszą się do czasów sprzed konfliktu lub do wyidealizowanej wizji przyszłości, kiedy sytuacja w regionie się ustabilizuje.

Unikalne Atrakcje Sany (w Czasach Pokoju)

Jeśli kiedykolwiek, w dalekiej przyszłości, Sana odzyska swój dawny blask i stanie się bezpiecznym miejscem do podróżowania, oto co z pewnością przyciągnie uwagę każdego, kto pragnie poznać jej niezwykłe dziedzictwo:

* Stare Miasto Sany (UNESCO): Absolutny klejnot i punkt obowiązkowy. Spacer po labiryncie wąskich uliczek to jak podróż w czasie. Podziwiaj charakterystyczne domy-wieże z cegły mułowej i kamienia, z ich misternie zdobionymi fasadami i oknami *qamariya*. Warto zagłębić się w zaułki, by odkryć ukryte meczety, stare studnie i małe place.
* Meczet Dżamija el Kabir (Wielki Meczet): Jeden z najstarszych meczetów na świecie, zbudowany w VII wieku. Jego monumentalna, choć prosta architektura, z dwoma minaretami i przestronnym dziedzińcem, emanuje spokojem i historią. To święte miejsce dla muzułmanów, ale w sprzyjających okolicznościach by